Scope 1-emissiebronnen zijn directe emissies die worden gedaan door bronnen die een bedrijf bezit of controleert. Scope 2-emissies zijn indirecte emissies als gevolg van de energie-aankopen van een bedrijf, en scope 3-emissies zijn alle andere indirecte emissies die het gevolg zijn van de activiteiten van een bedrijf.

De GHG Protocol Corporate Accounting and Reporting Standard biedt bedrijven en andere organisaties vereisten en richtlijnen om een inventaris van emissies voor alle drie de scopes voor te bereiden.

Waarom worden de emissies van scope 1, 2 en 3 gemeten?

De schadelijke gevolgen van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen zijn overal om ons heen. Steeds frequentere en ernstigere natuurrampen leiden tot verlies van mensenlevens, verwoesting van huizen en ontheemding van mensen en wilde dieren. Emissiegerelateerde luchtverontreinigende stoffen veroorzaken ademhalings- en hart- en vaatziekten in gemeenschappen wereldwijd. En minder productieve landbouwgrond en watertekorten veroorzaken voedselschaarste en hogere prijzen.

De Verenigde Naties melden dat de winning van materialen, brandstoffen en voedsel bijdraagt tot 50% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen en meer dan 90% van het verlies aan biodiversiteit en waterschaarste.

Door hun eigen broeikasgasemissies te verminderen, spelen bedrijven in verschillende industrieën een cruciale rol bij de bescherming van de menselijke en planetaire gezondheid. De scope 1-, 2- en 3-emissieboekhouding stelt bedrijven in staat het volledige spectrum van hun broeikasgasemissies te begrijpen en te voldoen aan de transparantiebehoeften van externe belanghebbenden.

Wat betekent de verschillende scope 1-, 2- en 3-emissies?

Scope 1-, 2- en 3-emissies worden gedefinieerd in het BKG-protocol om zeven broeikasgassen te meten:

• Kooldioxide (CO ₂ )

• Methaan (CH ₄ )

• Stikstofoxide (N ₂ O)

• fluorkoolwaterstoffen (HFK's)

• Perfluorkoolstoffen (PFK's)

• Zwavelhexafluoride (SF ₆ )

• Stikstoftrifluoride (NF ₃ )

Bedrijven creëren broeikasgasvoorraden die bronnen identificeren en emissies kwantificeren in alle drie de scopes. Het protocol biedt bedrijven een uitgebreide manier voor het meten en beheren van deze broeikasgasemissies, inclusief gestandaardiseerde koolstofboekhoudmethoden om de hoeveelheid gegenereerde emissies te berekenen.

Wat zijn scope 1-emissies?

Scope 1-emissies zijn directe emissies door bronnen die een bedrijf bezit of controleert. Scope 1-emissies omvatten brandstof die wordt verbruikt door bedrijfsactiva zoals ketels of wagenparkvoertuigen, evenals emissies van het productieproces op locatie. Broeikasgaslekken uit kantoorkoelkasten, airconditioners en andere apparatuur zijn ook inbegrepen.

Voor nutsbedrijven omvat de uitstoot van scope 1 ook de verbranding van fossiele brandstoffen voor elektriciteitsnetten, met name nutsbedrijven die elektriciteit opwekken via kolen-, aardgas- of oliegestookte elektriciteitscentrales. Deze emissies omvatten de uitstoot van kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en stikstofoxide (N2O) als onderdeel van het verbrandingsproces.

Wat zijn scope 2-emissies?

Scope 2-emissies zijn indirecte emissies als gevolg van de energieaankopen van een bedrijf bij nutsbedrijven. Scope 2-emissies omvatten alle elektriciteit, verwarming, koeling en stoom die worden gekocht en gebruikt door bedrijfsgebouwen, -activa en -productieprocessen. Hoewel de feitelijke emissies zich voordoen in de installaties van het nutsbedrijf, zijn deze indirecte emissies nog steeds rapporteerbaar omdat ze deel uitmaken van het eigen energieverbruik van een bedrijf.

Wat zijn scope 3-emissies?

Scope 3-emissies zijn alle andere emissies en vertegenwoordigen doorgaans het grootste deel van de totale CO2-voetafdruk van een bedrijf, evenals de grootste kans op koolstofreductie. De meeste grotere bedrijven rapporteren al over bereiken 1 en 2. Scope 3-emissies zijn veel moeilijker te meten en te traceren.

Deze indirecte emissies worden gegenereerd door de gehele waardeketen van een bedrijf, zowel upstream- als downstreamactiviteiten, van gekochte goederen, zakenreizen en afvalproductie tot franchises, investeringen en de verwijdering van verkochte producten.

Emissiecategorieën scope 3

15 verschillende scope 3-categorieën die de gehele waardeketen bestrijken

Is scope 1-, 2- en 3-emissierapportage verplicht?

De vereisten voor scope 1-, 2- en 3-emissierapportage verschillen per land, rechtsgebied en branche. Scope 1- en 2-emissierapportage is vaak vereist voor bepaalde soorten en grootten van ondernemingen en andere entiteiten. Sommige industrieën, met name emissie-intensieve sectoren zoals energie, industrie en luchtvaart, kunnen te maken krijgen met strengere rapportagevereisten die worden opgelegd door nationale regelgeving en internationale normen.

Het verplicht stellen van scope 3-emissierapportage komt minder vaak voor, maar ligt in het verschiet in de voorgestelde wets- en regelgevingswijzigingen. En omdat het landschap voor emissierapportage snel verandert, moeten bedrijven op de hoogte blijven van de nieuwste regelgeving in de rechtsgebieden waar ze actief zijn.

Hier volgt een uitsplitsing van waar de verschillende landen en kaders zijn wat betreft het verplicht stellen van scope 1-, 2- en 3-emissies:

Verenigde Staten

De Securities and Exchange Commission (SEC) vereist voor grotere ondernemingen scope 1- en 2-emissierapportage, terwijl scope 3-emissies voorlopig vrijwillig blijven. Het Milieubeschermingsagentschap (EPA) schrijft ook voor dat bepaalde installaties hun broeikasgasemissies moeten melden, maar dit mandaat richt zich in de eerste plaats op scope 1-emissies.

Europese Unie

De richtlijn inzake bedrijfsduurzaamheidsrapportage (CSRD) van de Europese Commissie vereist gedetailleerde duurzaamheidsverklaringen, waaronder rapportage over broeikasgasemissies. Dit kan alle drie de bereiken omvatten, afhankelijk van de grootte en sector van het bedrijf.

China

De milieubeschermingswet (EPL) en de bijbehorende regelgeving vereisen dat bedrijven hun scope 1-emissies melden. De Nationale Commissie voor Ontwikkeling en Hervorming (NDRC) en het ministerie van Ecologie en Milieu (MEE) voorzien in richtsnoeren voor scope 2-emissierapportage, die samen met scope 3-emissierapportage nog steeds vrijwillig is, maar rapportage wordt sterk aangemoedigd.

Zuid-Afrika

De National Environmental Management: Air Quality Act (NEMAQA) schrijft voor dat verschillende bedrijven verslag moeten uitbrengen over hun scope 1- en 2-emissies. Bedrijven moeten ook een koolstofbelasting betalen over de scope 1-emissies die zij uitstoten. Scope 3-emissierapportage blijft voorlopig vrijwillig op basis van internationale en bedrijfsnormen.

Verenigd Koninkrijk

De vereisten voor gestroomlijnde energie- en koolstofrapportage (SECR) verplichten specifieke organisaties om te rapporteren over hun energieverbruik en koolstofuitstoot, inclusief scope 1- en scope 2-emissies. Scope 3-emissierapportage wordt aangemoedigd, maar nog niet verplicht.

Internationale normen

De Task Force on Climate-Related Financial Disclosures (TCFD) moedigt ondernemingen wereldwijd aan hun scope 1-, 2- en 3-emissies bekend te maken in het kader van hun klimaatgerelateerde financiële informatie. Hoewel TCFD-adoptie niet verplicht is in alle rechtsgebieden, wordt het in veel landen een algemeen erkend kader.

Vrijwillige kaders

Veel bedrijven, met name bedrijven met een internationale voetafdruk, rapporteren vrijwillig hun scope 1-, 2- en 3-emissies volgens kaders zoals het Global Reporting Initiative (GRI) of het Carbon Disclosure Project (CDP).

Emissiecategorieën per toepassingsgebied

Wat zijn enkele manieren om de uitstoot van scope 1, 2 en 3 te verminderen?

Als u het principe toepast dat u niet kunt beheren wat u niet kunt meten, is de eerste belangrijkste stap om uw scope 1-, 2- en 3-emissies te verminderen het nauwkeurig meten van uw scope 1-, 2- en 3-emissies.

Voor het kwantificeren van scope 1- en 2-emissies zijn de meeste gegevens die een bedrijf nodig heeft, toegankelijk in hun ERP- en financiële systemen. Het kwantificeren van de scope 3-emissies van een bedrijf is veel complexer omdat de meeste vereiste gegevens bij externe supplychainpartners, serviceproviders en zelfs klanten liggen.

Daarom zijn bedrijven die scope 1, 2 en 3 met één geïntegreerd platform kunnen meten en beheren, goed gepositioneerd om de hieronder beschreven emissiereducties te realiseren.

Vermindering van scope 1-emissies

Scope 1-emissies worden rechtstreeks door het bedrijf gegenereerd, dus het transformeren van interne activiteiten zal de grootste impact hebben op het verminderen van deze emissieomvang. Enkele zeer effectieve manieren om scope 1-emissies te verminderen zijn onder meer:

• Uitbanning van fossiele brandstoffen door bedrijfsvoertuigen en -vloten om te zetten in elektrische en omschakeling van kolen- en stookolieverwarmingssystemen naar geothermie of aardgas

• Verbetering van de energie-efficiëntie door het elimineren van verwarmings- en koelingslekken in bedrijfsfaciliteiten en het upgraden naar hoogrenderende apparaten en HVAC-systemen

• Verlaging van de emissies in de productie door het ontwerpen en produceren van producten in overeenstemming met de netto nuluitstoot en een lagere CO2-voetafdruk

Vermindering van scope 2-emissies

Praktijken die de emissies van scope 1 verminderen, zullen ook gevolgen hebben voor scope 2-emissies (zoals energie-efficiëntiepraktijken van scope 1 die de door een onderneming aangekochte energiekosten verlagen). Aanvullende scope 2-emissiereductiepraktijken zijn onder meer:

• Overschakelen op hernieuwbare energiebronnen door uitsluitend te kopen bij leveranciers van koolstofvrije energie, waaronder wind-, zonne- en waterkrachtvoorzieningen

• Vermindering van het energieverbruik door de implementatie van best practices voor alle werknemers en faciliteiten, zoals het loskoppelen van computers en apparaten die niet in gebruik zijn en verbetering van de luchtstroom in werkruimten om het gebruik van airconditioning en verwarming te verminderen

• Ter plaatse hernieuwbare energie genereren door het installeren van gedistribueerde energiebronnen zoals zonnepanelen op daken, windturbines of batterijopslagbanken

Vermindering van scope 3-emissies

Zelfs bedrijven die moeite hebben om de complexiteit van het meten van scope 3-emissies te overwinnen, hebben nog steeds grote mogelijkheden om deze aanzienlijk te verminderen. Enkele concrete manieren om reducties te bereiken in verschillende scope 3-categorieën zijn onder meer:

• Duurzame werknemersreizen stimuleren met meer hybride werkopties, openbaar vervoer, carpoolincentives en minimale zakenreizen

• Duurzaam inkopen door leveranciers met een lage CO2-voetafdruk te gebruiken en leveranciers te helpen hun uitstoot te verminderen als onderdeel van een grotere strategie voor bedrijfsreductie

• Vermindering van afval in activiteiten door gebruik te maken van gerecycleerde materialen in bedrijfsprocessen en door de eindproducten en verpakkingen herbruikbaar, recycleerbaar of composteerbaar te maken

Drie best practices voor end-to-end koolstofbeheer

Veel bedrijven kunnen vandaag de dag worden overspoeld door de uitdagingen die gepaard gaan met het meten en verminderen van scope 1-, 2- en 3-emissies, en door voorop te blijven lopen in snel veranderende bedrijfs- en regelgevingslandschappen.

Wat de uitdagingen ook zijn, het is mogelijk om in alle drie de bereiken reducties te realiseren. Hier volgen drie best practices om end-to-end koolstofbeheer op een versnelde tijdlijn te realiseren:

1. Pas een ERP-gerichte benadering voor bewaking op transactieniveau toe

Met de implementatie van een ERP-gerichte oplossing kunnen bedrijven al hun transactionele bedrijfsgegevens in alle bedrijfsonderdelen gebruiken voor koolstofrapportage en -reductie. De aanpak integreert applicatie- en datalandschappen, waardoor het veel gemakkelijker wordt om duurzaamheid in de volledige levenscyclus van het bedrijf te integreren.

• Lever nauwkeurige, controleerbare resultaten voor de CO2-voetafdruk op het meest gedetailleerde niveau

• Supplychainmodellering inschakelen voor scope 3-emissiereductie

• Emissieresultaten weer integreren in bestaande processen zoals verwerving

2. Bouw een green ledger dat emissies en financiële data met elkaar verbindt

Door emissiegegevens en financiële gegevens samen te brengen in één green ledger-rapportagesysteem, krijgen bedrijven beter inzicht in de correlatie tussen hun emissiereductie en financiële prestaties. Deze uniforme aanpak maakt het mogelijk om beslissingen over koolstofbeheer te nemen die zowel ecologisch als financieel gezond zijn.

• Bied CFO's een bruikbare, financieel geïntegreerde weergave van koolstofprestaties

• Voldoe aan de huidige en toekomstige emissievereisten met behulp van universeel aanvaarde koolstofboekhoudpraktijken

• Stem af op boekhoudbeginselen met dubbele invoer die in overeenstemming zijn met het BKG-protocol

3. Implementeer een carbon calculator-engine en AI voor verbeteringen op schaal

Om de CO2-voetafdruk van bedrijven en producten op schaal te verminderen, moeten ook geavanceerde en zeer granulaire koolstofberekeningen op schaal worden gebruikt. Een koolstofcalculator-engine met AI helpt bedrijven van elke omvang hun interne activiteiten en supply chains te optimaliseren met continue resourcebewaking, conforme rapportage en predictive analytics.

• Analyseer historische data om toekomstige emissies te voorspellen en simulaties in realtime uit te voeren die de impact van operationele wijzigingen evalueren

• Bewaak en optimaliseer resources continu om inefficiënties te vinden en te elimineren en energiebelastingen tussen bronnen te beheren

• Zorg er eenvoudiger voor dat emissiegegevens en -berekeningen conform en gestandaardiseerd zijn in alle wettelijke kaders en branchenormen

Effectief, innovatief en efficiënt

Op basis van de drie bovenstaande beste praktijken zal een sterke basis worden gelegd voor effectieve scope 1-, 2- en 3-emissieboekhouding en -vermindering. Om die basis sneller en goedkoper te bouwen en in te zetten, maken bedrijven in verschillende branches ook gebruik van deskundige begeleiding en van nieuwe en innovatieve technologieën.

SAP Sustainability klanten in actie